Statement 16 september 2022
Deloitte constateert geen onregelmatigheden m.b.t. RGA in “mondkapjesdeal”
Non-profit aanbod afgewezen vanwege ‘concurrentie’. Overheid gaf de voorkeur aan een reguliere (commerciële) overeenkomst, “zoals alle andere”. Mondkapjes waren kwalitatief in orde.
Wij zijn opgelucht dat -na vijftien maanden en vele honderden uren aan presentaties, gesprekken en wederhoorsessies van onze zijde- het eindrapport van Deloitte is gepubliceerd. Uit grondig forensisch onderzoek van Deloitte, in opdracht van het ministerie van VWS naar wat inmiddels “de mondkapjesdeal” is gaan heten, blijkt dat geen onregelmatigheden hebben plaatsgevonden aan de kant van RGA. Het meer uitgebreide onderzoek van Deloitte sluit daarmee aan bij de conclusies van forensisch accountant Grant Thornton uit 2021. Het onderzoek maakt duidelijk dat de overheid zich destijds bewust was dat het een commerciële overeenkomst sloot met RGA, nadat een eerder aangeboden non-profit samenwerking via Hulptroepen Alliantie door VWS werd afgewezen:
“Uiteindelijk is gekozen voor de RGA-optie, nadat VWS en het LCH (Landelijk Consortium Hulpmiddelen, red.) het Hulptroepen-initiatief zagen als concurrerend (en daarmee ongewenst) ten opzichte van het LCH. Dit volgt uit de onderzoeksinformatie en de toelichtingen van geïnterviewden” Bron: Deloitte-onderzoek.
Uit het rapport blijkt dat politici, topambtenaren en LCH-inkopers meermaals hebben geprobeerd te voorkomen dat een maatschappelijk initiatief zou worden gelanceerd om kwalitatief goede mondkapjes te importeren naar Nederland, om deze vervolgens vrij te distribueren richting de niet-ziekenhuiszorg die de mondkapjes destijds moeilijk kon krijgen. Meer specifiek blijkt uit het rapport dat de overheid van mening was dat in het geval van een non-profit samenwerking Hulptroepen Alliantie zelf de risico’s moest dragen, geen garanties zou krijgen ter afdekking van (aangegane) leningen en dat de overheid geen gebruik wilde maken van het bredere aanbod van (de partners van) Hulptroepen Alliantie. Uit het rapport blijkt ook dat het ministerie van VWS wist dat het – na (herhaalde) afwijzing van het gedane aanbod tot samenwerking op non-profit basis – zaken deed met een commerciële partij, die risico’s liep en ook winst kon maken, net als alle andere leveranciers van het LCH (het inkoopcentrum van de overheid). De overeengekomen prijzen van de mondkapjes waren conform de toentertijd vastgestelde prijzen door de overheid, zo constateert Deloitte. De overheid heeft zelf voorgesteld de opdracht aan te betalen, zoals ook het geval was bij 110 andere opdrachten die geplaatst zijn bij diverse leveranciers. Een door RGA aangeboden korting is daarbij afgewezen. De afgesproken 40 miljoen mondkapjes zijn vervolgens conform afspraak via RGA in China geleverd aan Mediq voor de vorming van een noodvoorraad. Meerdere onafhankelijke keuringsinstanties hebben vastgesteld dat de mondkapjes kwalitatief in orde zijn
Geheimhouding
Bij de overeenkomst tussen Mediq en RGA zijn contractuele en mondelinge afspraken over geheimhouding gemaakt. Die afspraken golden voor meerdere partijen en leveranciers. Deze afspraken zijn gerespecteerd. Wij wilden graag dat VWS een (pers)communiqué zou uitsturen over de deal die ook RGA zou kunnen gebruiken. Het concept daarvoor dat -zo blijkt achteraf- klaar lag, is ondanks herinneringen niet toegezonden.
Reflectie
Het rapport van Deloitte neemt niet weg dat ook wij achteraf gezien beter hadden kunnen communiceren. Belangrijke context blijft daarbij dat door alle betrokkenen onder grote tijdsdruk in een crisissetting is gehandeld. Toentertijd zijn er uitspraken zoals ‘om niet’ (zonder er iets aan te verdienen) gedaan. Die uitspraken hadden betrekking op de losstaande non-profit stichting Hulptroepen Alliantie. We begrijpen nu dat dat dit niet zo is begrepen, mede door het ontbreken van relevante context. Met een enorme maatschappelijke ophef tot gevolg. Achteraf is vast te stellen dat explicieter publiekelijk communiceren over deze overeenkomst veel ophef had kunnen voorkomen, ondanks het feit dat er geheimhoudingen zijn getekend waardoor deze situatie heeft kunnen ontstaan. RGA is daarbij een bedrijf dat los staat van deze stichting. Het afgelopen jaar is VWS meermalen een gesprek aangeboden om hetgeen er in 2020 gebeurd is in alle openheid te bespreken, voor en ook na afronding van het rapport van Deloitte. Tot op heden is hier nog geen gebruik van gemaakt. Wij blijven open staan voor een gesprek. Het ministerie van VWS schrijft in haar reactie vandaag: “Bij het sluiten van de overeenkomst waren VWS en het LCH zich ervan bewust dat het RGA B.V. betrof” en “VWS en het LCH gaven echter volgens het rapport consistent aan geen tweede inkoop- en distributiekanaal naast het LCH te willen”. Dit bevestigt wat wij altijd hebben gezegd: men wilde geen samenwerking met Hulptroepen Alliantie en wist dat men een overeenkomst sloot met RGA. We nodigen de lezer uit de reactie van het ministerie naast het rapport van Deloitte te leggen.
Over Stichting Hulptroepen Alliantie
Stichting Hulptroepen Alliantie heeft zich als maatschappelijk initiatief tijdens de coronacrisis hard gemaakt voor zorgverleners van met name kwetsbare doelgroepen. In de ouderenzorg, thuiszorg, maar ook bij de huisarts en de fysio om de hoek was er schaarste aan mondkapjes. Het Hulptroepen initiatief is doorgezet, ondanks flinke tegenwerking van de overheid en het LCH. Zij zagen Hulptroepen en Coolblue als concurrent van het LCH. Via Hulptroepen zijn uiteindelijk d.m.v. bijna 60.000 orders o.a. ruim 7,500 zorginstellingen beleverd. Dit ging om miljoenen persoonlijke beschermingsmiddelen met een waarde van meer dan €14 miljoen euro. Deze beschermingsmiddelen zijn geleverd zonder winstoogmerk, aan de groepen die deze slechts moeilijk of tegen hoge prijzen elders konden krijgen. Wij hebben aan deze operatie niets verdiend. We zijn en blijven trots op dit initiatief dat dankzij een gedreven team en betrokken zakelijke partners een verschil heeft kunnen maken. Zonder hen hadden wij niet samen vele tienduizenden zorgverleners van beschermingsmiddelen kunnen voorzien. De onderzoeksrapporten van Deloitte en Grant Thornton zijn te vinden via http://www.reliefgoodsalliance.com. In het rapport van Deloitte is een uitgebreide slotreactie van ons opgenomen, die eveneens te lezen is op de website. Een overzicht met de belangrijkste 15 conclusies kun je hieronder vinden.
Sywert van Lienden | Bernd Damme | Camille van Gestel
Voor meer informatie ga naar:
